Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση πρόκειται για μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και ποιότητάς τους. Ως αποτέλεσμα παρατηρείται αυξημένη ευθραυστότητα αυτών και επακόλουθη αύξηση του κινδύνου με το πέρασμα του χρόνου για κάταγμα καθώς μειώνεται η ανθεκτικότητα και η ελαστικότητά τους.
Τα κατάγματα, συμβαίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα στους καρπούς, στη σπονδυλική στήλη και στις αρθρώσεις των γοφών (κατ΄ισχίον αρθρώσεις) και έχουν επιπτώσεις στη ποιότητα ζωής των ασθενών.
Ποια είναι τα είδη της οστεοπόρωσης;
Πρωτοπαθής οστεοπόρωση
Στην πρωτοπαθή οστεοπόρωση ανήκει η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση και η πρόωρη εμμηνόπαυση, η γεροντική οστεοπόρωση και η ιδιοπαθής οστεοπόρωση.
Δευτεροπαθής οστεοπόρωση
Η δευτεροπαθής οστεοπόρωση αναπτύσσεται ως συνέπεια νοσήματος που προϋπάρχει (υπερθυρεοειδισμός, ρευματοειδής αρθρίτιδα) ή από παρατεταμένη ακινητοποίηση του ασθενούς. Επίσης μπορεί να εμφανιστεί ύστερα από τη χρόνια λήψη ορισμένων φαρμάκων (κορτιζόνη).
Ποιοι είναι οι αιτίες της οστεοπόρωση;
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για απώλεια οστικής μάζας και οστεοπόρωση. Αυτοί διαχωρίζονται σε παράγοντες που μπορούν να τροποποιηθούν με τις καθημερινές συνήθειες ή σε μη τροποποιήσιμους παράγοντες.
Μεταξύ των παραγόντων που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, περιλαμβάνονται οι ακόλουθοι:
-το φύλο: Οι γυναίκες δείχνουν οι έρευνες ότι προσβάλλονται από οστεοπόρωση συχνότερα από ότι οι άνδρες
-η ηλικία: Όσο αυξάνεται η ηλικία, αυξάνει και ο κίνδυνος για οστεοπόρωση
-το σωματικό ανάστημα: Οι μικρού αναστήματος γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να επηρεαστούν από την πάθηση
-κληρονομικότητα: Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση
-εθνική προέλευση: Οι λευκές και οι Ασιατικής προέλευσης γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για οστεοπενία και οστεοπόρωση όπως:
-ορμόνες του σεξ: Τα χαμηλά επίπεδα στο αίμα των οιστρογόνων λόγω ανωμαλιών της περιόδου ή εξαιτίας της εμμηνόπαυσης είναι αιτία οστεοπόρωσης στις γυναίκες. Στους άνδρες όταν η τεστοστερόνη στο αίμα είναι χαμηλή υπάρχει αυξημένος κίνδυνος προσβολής από τη νόσο
-νευρική ανορεξία
-ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D από τη διατροφή -λήψη φαρμάκων όπως τα κορτικοστεροειδή
-μειωμένη σωματική άσκηση, καθιστική ζωή και παρατεταμένη παραμονή στο κρεβάτι είναι καταστάσεις που εξασθενούν τα οστά
-το κάπνισμα
-η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Πως γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης;
Η ιατρική εκτίμηση για τη διάγνωση της οστεοπόρωση περιλαμβάνει :
– Λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού
– Κλινική Εξέταση
– Διενέργεια Μέτρησης Οστικής Πυκνότητας
– Εργαστηριακές εξετάσεις (όπως αίματος και ούρων)
– Το δείκτη-εργαλείο FRAX
Επιπλέον αν κριθούν απαραίτητες προτείνονται εξετάσεις, όπως :
- Ακτινογραφίες
- ανίχνευση σπονδυλικών καταγμάτων
- σπινθηρογραφήματα οστών, αξονικές ή μαγνητικές τομογραφίες
Ποια είναι η θεραπεία της οστεοπόρωσης;
Πλέον με τα σύγχρονα θεραπευτικά μέσα για την οστεοπόρωση μπορεί να επιτευχθεί η αναστολή της επιπλέον οστικής απώλειας, η αύξηση της οστικής μάζας και η μείωση της πιθανότητας κατάγματος.
Μέτρηση οστικής πυκνότητας
Πρόκειται για μία εξέταση που προσφέρει διάγνωση για την οστεοπόρωση, πριν ακόμα επέλθει το κάταγμα. Είναι πολύ βοηθητική στην εκτίμηση κινδύνου που έχει κάποιος για ένα μελλοντικό κάταγμα.
Δείκτης FRAX
Αν η μέτρηση οστικής πυκνότητας είναι χαμηλή, τότε ο δείκτης FRAX μπορεί να αναδείξει την πιθανότητα κατάγματος. Έτσι ο γιατρός έχει καλύτερη εικόνα για το αν πρέπει να ληφθεί φαρμακευτική αγωγή ή όχι.
Χειρουργική θεραπεία
Στην περίπτωση οστεοπορωτικών σπονδυλικών καταγμάτων, η αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης γίνεται χειρουργικα. Οι μέθοδοι που επιλέγονται είναι κυρίως η σπονδυλοπλαστική-κυφοπλαστική, και δευτερευόντως η διόρθωση σύνθετων παραμορφώσεων ενηλίκων και η ελάχιστα επεμβατική σπονδυλοδεσία.
Στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι ο περιορισμός του πόνου και η εκ νέου σχηματοποίηση των σπονδύλων, ώστε να ελαχιστοποιηθεί το ενδεχόμενο καταγμάτων στο ελάχιστο. Προέχει βεβαίως η φαρμακευτική θεραπεία της οστεοπόρωσης.
Ανάμεσα στα φάρμακα που λαμβάνονται πολλές φορές χρησιμοποιούνται επιπλέον συμπληρώματα διατροφής της Βιταμίνης D αλλά και ασβεστίου, διότι συμβάλλουν στη πρόληψη. Η διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την πρόληψη και θεραπεία της οστεοπόρωσης.
Για τον ίδιο σκοπό απαιτούνται τακτική σωματική άσκηση και υγιεινός τρόπος ζωής.
Το θεραπευτικό πλάνο καθορίζεται από τον γιατρό, για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπόψιν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και το ιατρικό ιστορικό του ασθενή.