Τι είναι η σκολίωση των παιδιών και των εφήβων;
Σκολίωση αποκαλείται η πλάγια κύρτωση της σπονδυλικής στήλης στο μετωπιαίο (πρόσθιο – οπίσθιο) επίπεδο. Πρόκειται για μια αναπτυξιακή διαταραχή με αποτέλεσμα η σπονδυλική στήλη να παίρνει σχήμα S ή C. Προκαλεί δηλαδή κλίση του κορμού προς τα δεξιά ή αριστερά, κλίση της λεκάνης αντίθετα, ασυμμετρία των ώμων (ο ένας ώμος είναι πιο ψηλά από τον άλλο), προπέτεια της μιας ή της άλλης ωμοπλάτης και του ενός ή του άλλου στήθους προς τα εμπρός.
Ανάλογα με την εντόπισή της η σκολίωση αποκτά και τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό της (θωρακική, οσφυική, μεικτή κτλ.)
Ποιες είναι οι μορφές σκολίωσης;
Διαχωρίζεται ανάλογα με την αιτιολογία της σε: Μπορούμε να χωρίσουμε τη σκολίωση σε διάφορους τύπους, ανάλογα με την αιτία :
1) η ιδιοπαθής σκολίωση (είναι ο συχνότερος τύπος, 80%). Δεν γνωρίζουμε την ακριβή αιτία. Συνήθως αφορά κορίτσια γύρω στα 10 έτη και η εντόπιση είναι θωρακική.
2) η λειτουργική σκολίωση. Η σπονδυλική στήλη δεν έχει αυτή καθ’ αυτή κάποιο πρόβλημα, αλλά αναγκάζεται να παραμορφωθεί από ένα αίτιο εξωτερικό πχ ανισοσκελία (το ένα πόδι είναι πιο κοντό από το άλλο)
3) η νευρομυϊκή σκολίωση. Η παραμόρφωση οφείλεται σε κάποιο συγγενές αίτιο (ανωμαλία που εμφανίζεται κατά τη γέννηση) πχ εγκεφαλική παράλυση, μυϊκη δυστροφία κ.ο.κ. Συνήθως η καμπύλη είναι πολύ μεγάλη.
4) η εκφυλιστική σκολίωση. Εμφανίζεται σε μεγάλες ηλικίες (πάνω από 50-60). Πρόκειται για την “φυσιολογική” φθορά της ηλικίας. Σχετίζεται δηλαδή με την αρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης.
5) σπάνια αίτια σκολίωσης όπως όγκοι της σπονδυλικής στήλης.
Τι είναι η νηπιακή ιδιοπαθής σκολίωση;
Η βρεφική ιδιοπαθής σκολίωση αφορά παιδιά ηλικίας έως 3 ετών και εμφανίζεται εξίσου σε αγόρια και κορίτσια. Έχει μικρό κίνδυνο επιδείνωσης, αλλά προτείνεται έλεγχος της σπονδυλικής στήλης με μαγνητική τομογραφία για τον αποκλεισμό άλλων συνοδών παθήσεων. Τα περισσότερα παιδιά με γωνίες μικρότερες από 20ο δεν χρειάζονται καμία θεραπεία, απλά τακτική παρακολούθηση, ενώ σε μεγαλύτερες γωνίες γίνεται εφαρμογή ειδικών κηδεμόνων.
Τι είναι η παιδική ιδιοπαθής σκολίωση;
Η παιδική ιδιοπαθής σκολίωση σε παιδιά 3-10 ετών αφορά το 15% των περιπτώσεων και εμφανίζει σοβαρό κίνδυνο επιδείνωσης της διαταραχής.
Συνιστάται επιθετική θεραπεία με κηδεμόνες και πραγματοποιούνται διορθωτικές επεμβάσεις, όταν κρίνεται απαραίτητο.
Τι είναι η εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση;
Η πιο συχνή από όλες είναι η εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση, αφορά παιδιά άνω των10 ετών και πρόκειται για το 80% των περιπτώσεων. Η διάγνωση γίνεται συχνά στα πλαίσια του σχολικού ελέγχου, ενώ μπορεί να εντοπιστεί και από το οικογενειακό περιβάλλον.
Που οφείλεται η σκολίωση;
Στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων η αιτία δεν είναι γνωστή και γι’ αυτό ονομάζεται ιδιοπαθής σκολίωση.
Η κληρονομική προδιάθεση δύναται να είναι μία πιθανή αιτία σκολίωσης. Άλλα
γνωστά αίτια είναι οι συγγενείς ανωμαλίες, χρωμοσωμικά σύνδρομα, διαταραχές του συνδετικού ιστού και παθήσεις του νευρικού συστήματος και των μυών όπως η εγκεφαλική παράλυση, η μυοπάθεια Duchene, η νευροϊνωμάτωση, το σύνδρομο Marfan κ.α.
Πως γίνεται η διάγνωση της σκολίωσης;
Όταν υπάρχει παραμόρφωση του κορμού ανακαλύπτεται συνήθως από τους γονείς ή τον παιδίατρο.
Η διάγνωση της σκολίωσης γίνεται από τον ορθοπαιδικό μέσω κλινικής εξέτασης και ακτινογραφιών ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης. Σε κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις ίσως χρειαστούν και άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως μαγνητική τομογραφία και αξονική.
Το μέγεθος της σκολίωσης μετριέται σε μοίρες και είναι ένα από τα στοιχεία που καθορίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης , προκειμένου να δρομολογηθεί η κατάλληλη μέθοδος αντιμετώπισης.
Ποια η θεραπεία της σκολίωσης;
Θεραπεία της σκολίωσης με την κλασσική έννοια του όρου δεν υπάρχει. Η αντιμετώπιση της σκολίωσης περιλαμβάνει:
- τακτική παρακολούθηση
- την εφαρμογή κηδεμόνων
Οι κηδεμόνες της σκολίωσης είναι ειδικοί νάρθηκες που εφαρμόζονται στον κορμό του παιδιού – προκειμένου να σταματήσουν την εξέλιξη της σκολίωσης. Δεν διορθώνουν μόνιμα τη σπονδυλική στήλη.
- χειρουργική επέμβαση
Δεν υπάρχει, μέχρι σήμερα, θεραπεία που να επαναφέρει τη σπονδυλική στήλη στην αρχική ίσια θέση διατηρώντας την πλήρη κινητικότητα της. Ο μόνος τρόπος να ισιώσει η σπονδυλική στήλη είναι η εγχείρηση αλλά θυσιάζεται η κινητικότητα ενός μέρους της.
Ποια είναι η πρόληψη της σκολίωσης;
Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα τρόπος να προληφθεί η εμφάνιση της σκολίωσης.
Η εξέλιξη της εξαρτάται από την σκελετική «ηλικία» του παιδιού. Όσο πιο μεγάλη είναι αυτή η ηλικία τόσο πιο καλή και η πρόγνωση της σκολίωσης.
Η έγκαιρη διάγνωση θεωρείται πολύ σημαντική. Στις περισσότερες περιπτώσεις και σε μικρές παραμορφώσεις δεν χρειάζεται κάποια θεραπεία, αλλά όταν η παραμόρφωση είναι μεγαλύτερη απαιτείται εφαρμογή κηδεμόνων ή χειρουργική επέμβαση.