Τι είναι η πλατυποδία;
Η πλατυποδία είναι μια ανατομική δυσμορφία του άκρου πόδα, που χαρακτηρίζεται από πτώση ή απουσία της φυσιολογικής ποδικής καμάρας και συνοδεύεται από βλαισότητα της πτέρνας. Φυσιολογικά η ποδική καμάρα αρχίζει να αναπτύσσεται αφότου το βρέφος αρχίσει να περπατάει, δηλαδή μετά την ηλικία των 12 – 18 μηνών, και ολοκληρώνεται γύρω στην ηλικία των 5 – 6 ετών.
Ποια είναι τα είδη της πλατυποδίας;
Η πλατυποδία διακρίνεται σε:
- Χαλαρή πλατυποδία η οποία αφορά το μεγαλύτερο ποσοστό περιπτώσεων και εντοπίζεται συνήθως και τα δύο πόδια. Αυτό το είδος πλατυποδίας οφείλεται συνήθως σε χαλαρότητα των συνδέσμων του άκρου ποδός και αποτελεί την πιο αθώα μορφή που προκαλεί ήπια ή σχεδόν καθόλου συμπτώματα. Η πλατυποδία των βρεφών ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Σε αυτή τη περίπτωση, το πόδι διατηρεί την ελαστικότητα του χωρίς να περιορίζονται οι κινήσεις του.
- Δύσκαμπτη πλατυποδία είναι μια πιο σοβαρή μορφή η οποία οφείλεται σε συνένωση (συνοστέωση) των οστών του ποδιού ή σε άλλα ανατομικά και νευρολογικά προβλήματα. Είναι ευκολοδιάκριτη διότι χαρακτηρίζεται από πλήρη απουσία της ποδικής καμάρας, συνοδεύεται πάντα ή σχεδόν πάντα από πόνο και απαιτεί θεραπεία. Δύναται να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή κατά την διάρκεια της ζωής ή να δείξει τα πρώτα της σημάδια σε πρώιμη ηλικία λόγω κληρονομικότητας. H oστέινη ή χόνδρινη γέφυρα που συνδέει την πτέρνα με το σκαφοειδές ή τον αστράγαλο και ο κάθετος αστράγαλος αποτελούν τα συχνότερα συγγενή αίτια δύσκαμπτης πλατυποδίας.
- Αντισταθμιστική ή αντιρροπιστική πλατυποδία η οποία αναπτύσσεται δευτεροπαθώς λόγω κάποιας άλλης ανωμαλίας όπως βράχυνσης του αχίλλειου τένοντα και ήπιας σπαστικής ραιβοϊπποποδίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της πλατυποδίας;
Κατά κύριο λόγο τα παιδιά δεν παραπονούνται για πόνους ή άλλα ενοχλήματα. Τα συμπτώματα τα παρατηρούν οι γονείς και συχνά αναφέρουν πως τα παιδιά τους παρουσιάζουν εύκολα κούραση, συχνές πτώσεις ή ασταθές βάδισμα. Επίσης αναφέρουν γρήγορη φθορά και παραμόρφωση των υποδημάτων.
Πως γίνεται η διάγνωση της πλατυποδίας;
Η χαλαρή πλατυποδία γίνεται αντιληπτή από τους γονείς του παιδιού, μίας και τα βρέφη δεν είναι σε θέση να το αντιληφθούν, οι οποίοι με την σειρά τους αναζητούν και την ιατρική συμβουλή. Οι παιδίατροι είναι συνήθως οι πρώτοι ειδικοί γιατροί στους οποίους απευθύνονται οι γονείς.
Η διάγνωση της πλατυποδίας είναι εύκολη και ξεκινά με τη κλινικήν εξέταση του ποδιού. Στην περίπτωση διάγνωσης χαλαρής πλατυποδίας δεν απαιτείται συνήθως απεικονιστικός έλεγχος.
Ενδέχεται να προταθεί πελµατογράφηµα, μια ειδική ανώδυνη και χωρίς κινδύνους εξέταση με την οποία καταγράφεται και αναλύεται ο τρόπος βάδισης.
Στις περιπτώσεις διάγνωσης δύσκαμπτης πλατυποδίας λαμβάνεται πλήρες οικογενειακό ιστορικό και απαιτούνται απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες του άκρου ποδιού με ειδικές λήψεις, αξονική τομογραφία και σπανιότερα σπινθηρογράφημα των οστών.
Ποια είναι η θεραπεία στην πλατυποδία;
Στην πλειοψηφία των παιδιών η χαλαρή πλατυποδία διορθώνεται μέχρι την ηλικία των 6 ετών και δεν απαιτεί καμιά αντιμετώπιση. Θεραπεία συνίσταται όταν το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα, δηλαδή πόνο και εύκολη κόπωση του άκρου.
-Συντηρητική θεραπεία:
Στόχος της είναι η πρόληψη της επιδείνωσης της παραμόρφωσης και η ταυτόχρονη επιδιόρθωση του προβλήματος. Περιπτώσεις χαλαρής πλατυποδίας ελαφρού μέχρι μέτριου βαθμού είναι ανώδυνες και δεν χρειάζονται ιδιαίτερη θεραπεία.
Κάθε περίπτωση πλατυποδίας είναι διαφορετική και για τον λόγο αυτό το πελµατογράφηµα είναι η κατάλληλη βοηθητική εξέταση για την επιλογή των ειδικών ένθετων για κάθε ασθενή. Τα προσθετικά πέλματα (ένθετα) ανυψώνουν την ποδική καμάρα και κρατούν την υπαστραγαλική άρθρωση σε ουδέτερη θέση. Τα πέλματα συστήνονται επίσης ειδικά στις περιπτώσεις που η πλατυποδία συνυπάρχει με βλαισότητα της πτέρνας, ώστε να αποκατασταθεί η μηχανική του ποδιού και η λειτουργία του αχίλλειου τένοντα.
Το παιδί με πλατυποδία μπορεί να συμμετέχει σε διάφορες αθλητικές δραστηριότητες διότι η σωματική άσκηση δεν επιδεινώνει την κατάσταση. Στα παιδιά με έντονη αθλητική δραστηριότητα και ήπια συμπτώματα η ξεκούραση αποτελεί την καλύτερη και απλούστερη θεραπεία.
–Χειρουργική αντιμετώπιση:
Η χειρουργική αντιμετώπιση της πλατυποδίας εφαρμόζεται σε σοβαρότερες περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στην συντηρητική θεραπεία. Η χειρουργική θεραπεία θα πρέπει να εφαρμόζεται μετά από προσεκτική εξέταση όλων των παραμέτρων σε κάθε ασθενή και αποτελεί απόφαση του ειδικού ορθοπαιδικού.
Συνοπτικά
Το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών με πλατυποδία πιθανόν να μην αναπτύξουν συμπτώματα ή παραμόρφωση στα πόδια τους. Γι’ αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να απευθύνονται άμεσα σε ειδικό ορθοπεδικό παιδίατρο, όταν παρατηρήσουν κάποια πιθανή ένδειξη ή εφόσον τα παιδιά παραπονεθούν για ενόχληση ή πόνο. Σκοπός είναι να γίνει έγκαιρα η διάγνωση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί άμεσα η πλατυποδία, εφόσον κριθεί απαραίτητο.
ΠΛΑΤΥΠΟΔΙΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Συνήθως είναι ιδιοπαθής, δηλαδή δε βρίσκουμε σαφή αιτιολογία για την εμφάνισή της και, όπως και στα παιδιά, πρόκειται για εύκαμπτη πλατυποδία. Ο ορθοπαιδικός ιατρός, όμως, πρέπει να διερευνήσει την πιθανότητα συνδεσμικής χαλάρωσης, συνοστέωσης οστών ταρσού, διαταραχών του οπίσθιου κνημιαίου τένοντα, μετατραυματικής παραμόρφωσης, εκφυλιστικής και φλεγμονώδους αρθρίτιδας και νευρομυϊκών διαταραχών (σακχαρώδης διαβήτης, εν τω βάθει περιφερική νευρίτιδα).
Κλινική εικόνα
Στη χαλαρή πλατυποδία, το μόνο σύμπτωμα μπορεί να είναι άλγος μετά από παρατεταμένη ορθοστασία ή περπάτημα. Όταν ο ασθενής στέκεται όρθιος, η πλατυποδία είναι φανερή και η πτέρνα είναι σε έξω στροφή, ενώ το αντίθετο συμβαίνει όταν στέκεται στις μύτες των ποδιών του.
Αντίθετα, η δύσκαμπτη πλατυποδία είναι συχνά επώδυνη και δεν διορθώνεται όταν ο ασθενής στέκεται στις μύτες των ποδιών του. Τότε, πρέπει κανείς να ψάξει για προβλήματα που τυχόν υποκρύπτονται. Πόνος υπάρχει στην έσω πλευρά της ποδοκνημικής, αλλά σε προχωρημένα στάδια και στην έξω πλευρά. Υπάρχει διαταραχή του τρόπου βαδίσματος λόγω του πόνου.
Απαραίτητος ο έλεγχος από τον ορθοπεδικό ώστε να διευκρινισθούν τα αίτια της πλατυποδίας και να αποφασισθεί η κατάλληλη θεραπεία.
Πολύτιμες πληροφορίες για τη στάση και την βάδιση λαμβάνονται με το πελματογράφημα,. Τα κατάλληλα πέλματα βοηθούν στη βάδιση, την ορθοστασία και την άθληση.